Obiekty

Po przyjeździe do Stanów Zjednoczonych w sierpniu 1970 r. Pacanowscy pojechali do Chicago (ktoś z Chicago poręczył za nich), tam też otrzymali pomoc od organizacji charytatywnej Jewish Family Service. Otrzymane środki finansowe były bardzo skromne, należało więc znaleźć inne źródła utrzymania. Pacanowscy szukali pracy w agencjach graficznych; pracowali w fabryce obrazów Circle Gallery Saula Minsky`ego. Jak opowiadał Anatol Pacanowski, była to ciężka praca, warsztaty mieściły się na siódmym piętrze bez windy i klimatyzacji, dziennie trzeba było namalować kilkanaście obrazów. Dlatego po trzech tygodniach we wrześniu 1970 r. cała rodzina wyruszyła do Los Angeles. Skończyła się pomoc instytucjonalna, rodzice nie pracowali, pracę miał tylko syn. Brakowało pieniędzy nawet na jedzenie. „Wtedy – wspomina Anatol Pacanowski – Ojciec wziął pod pachę kilka obrazów i rozpoczął, jak domokrążca – wędrówkę po okolicznych sklepach. Wymieniał obrazy na jedzenie. Później sklepikarze zamawiali u niego obrazy, np. malował sceny religijne (Szabas). Ale – jak odtwarza po latach ich amerykańskie życie syn – ojciec nigdy nie powrócił do «poważnej» działalności artystycznej, nie miał wystaw” („Wywiad z Anatolem Pacanowskim”, 2018).

Bolesław Pacanowski zmarł 6 listopada 1977 r. w San Rafael w Kalifornii. W zbiorach Muzeum POLIN znajduje się odpis aktu zgonu (MPOLIN-A18.1.13). Żona Wiera przeżyła męża, zmarła w 2002 r.

Renata Piątkowska