Fotografia przedstawiająca rodzinę Klugerów

Fotografia przedstawia rodzinę Szymona Klugera (1925–2000), ostatniego żydowskiego mieszkańca Oświęcimia, przed wojną. Brakuje na nim ojca Szymona, Symchy Klugera, i czwórki rodzeństwa, którego w momencie realizacji zdjęcia nie było jeszcze na świecie. Sądząc po obecności małego Melecha, urodzonego w 1931 roku, zostało ono wykonane między tym właśnie a 1933 rokiem, kiedy to z kolei urodził się już Israel. Potem kolejno – Jehoszua (ur. 1935), Chaim (ur. 1936) i Malka (ur. 1938). Na zdjęciu widzimy Frydę Kluger trzymającą na ramieniu Bronię (ur. 1927), następnie na podwyższonym krześle siedzą od lewej Icchak (ur. 1929) i Szymon (ur. 1925) w czapce, a po prawej stronie – służąca Helena trzymająca Melecha (ur. 1931). Z przodu widzimy najstarszego z rodzeństwa – Mojżesza, urodzonego w 1923 roku. Z jedenastoosobowej rodziny Szymona Zagładę przeżył tylko on i dwoje rodzeństwa: siostra Bronia i brat Mojżesz. Pozostali zginęli: ojciec Symcha, przedwojenny mełamed, jeden z ośmiu nauczycieli religijnych Oświęcimia, mama Fryda i sześcioro rodzeństwa. Niewiele wiadomo o okolicznościach ich śmierci. Również wojenny i powojenny los samego Szymona pełen jest niejasności.  W 1939 roku miał 14 lat. Był świadkiem stopniowego likwidowania żydowskiej obecności w Oświęcimiu. W 1941 roku, wraz z ojcem i prawdopodobnie częścią rodziny, trafił do getta w Będzinie. Potem do obozów: Blechhammer (podobóz Auschwitz-Birkenau w Kędzierzynie-Koźlu), Buchenwald oraz Gross Rosen. Po wyzwoleniu znalazł się w Szwecji, gdzie pracował jako mechanik w pralni chemicznej w Sztokholmie. Również o tym okresie niewiele wiadomo. Podobnie jak o tym, dlaczego nagle w 1961 roku postanowił wrócić do Oświęcimia, w którym nie było już żydowskiej społeczności. Zamieszkał w domu rodzinnym przy ulicy Podzamcze 287, przylegającym do jedynej zachowanej synagogi w Oświęcimiu – Chewra Lomdej Misznajot (hebr. Stowarzyszenie Studiujących Misznę). Wówczas znajdowały się w niej magazyny, później – hurtowania dywanów. Szymon wydawał się być strażnikiem pamięci o niej. Zatrudnił się w ówczesnych Zakładach Chemicznych w Oświęcimiu. Pewnego dnia jednak przestał przychodzić do pracy. Zamknął się w rodzinnym domu, który niszczał z każdym dniem. Miał coraz mniejszy kontakt ze światem, rzadko przyjmował gości, żył w coraz trudniejszych warunkach, ale wciąż dbał o zapomnianą synagogę. Rodzeństwo (Bronia i Mojżesz) chciało ściągnąć go do siebie, do Stanów Zjednoczonych, ale Szymon odmawiał wyjazdu. Nie doczekał otwarcia Chewra Lomdej Misznajot. Zmarł na 3 miesiące przed ukończeniem remontu synagogi, w maju 2000 roku, ale był świadomy jej renowacji, pełniąc wybraną sobie służbę do samego końca. Został pochowany w swoim mieście, na oświęcimskim kirkucie. Dziś w domu Klugerów znajduje się Café Bergson, którą wraz z odnowioną synagogą i powstałym przy niej muzeum prowadzi Centrum Żydowskie w Oświęcimiu. Powołane w 2000 roku, dba o pamięć o żydowskiej społeczności miasta, która przed wojną stanowiła ponad połowę jego populacji. Szymon Kluger był jej ostatnim przedstawicielem.

czytaj więcej
Informacje o obiekcie
Autor/twórca
nieznane
Rodzaj obiektu
fotografia
Czas powstania/datowania
1931-1933
Miejsce powstania
Oświęcim (województwo małopolskie)
Technika
skanowanie
Słowa kluczowe
Prawa autorskie
obiekt nie jest objęty ochroną prawa autorskiego
Właściciel
Muzeum Żydowskie w Oświęcimiu
Numer identyfikacyjny
MZ-504-F