Obiekty

„Nie pozamykam was w słowa.

Nie zatrzymam na płótnie”

– pisała w wierszu „Co robić?” malarka i poetka Erna Rosenstein (1913–2004). Źródeł jej twórczości szukano w surrealizmie, jednak artystka nie lubiła szufladkowania. Mówiła: „Sztuka jest jedna. Musi być w tym poczucie poezji, i jakaś melodyjność. Nie ma osobnych rodzajów sztuki” (Robert Walenciak, „Pudełko też chce być ważne”, „Wysokie Obcasy” 2008, nr 2, s. 19).

Erna Rosenstein studiowała w Wiedniu oraz w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie (od 1934). W krakowskiej Akademii spotkała twórców z kręgu awangardowej, lewicowej Grupy Krakowskiej (tzw. pierwszej). Po II wojnie światowej, w której straciła prawie całą rodzinę, z której sama cudem ocalała (była świadkiem morderstwa rodziców), stała się ważną postacią życia artystycznego w Polsce. Brała udział w I Wystawie Sztuki Nowoczesnej w Krakowie w 1948 roku. W okresie socrealizmu nie wystawiała.

W 1985 r. Krzysztof Gierałtowski sportretował Ernę Rosenstein w jej mieszkaniu na Mokotowie w Warszawie. Jak opowiadał, tuż przed naciśnięciem spustu migawki artystka z premedytacją zasłoniła się jedną ze swoich „rzeczy”.

Renata Piątkowska