Fotografia przedstawiająca rodzinę Cender

Rodzinny portret Cenderów był ostatnim zdjęciem, do którego wspólnie pozowali. Stojąca w środku kobieta próbuje uśmiechać się przez zaciśnięte wargi. Mężczyźni po bokach pochyleni są głowami w jej stronę. Obaj mają na sobie marynarki, pulowery i jasne koszule w paski, pod szyją zawiązane krawaty. Starszy ma okrągłe okulary i krótko obcięte, szpakowate włosy. Jego żona ubrana jest w bluzkę z kołnierzykiem i doszytą draperią. Włosy zaczesała do tyłu. Twarz ich syna jest poważna i napiętą, pełna tłumionych emocji.

Max Cender urodził się 11 maja 1899 r. we wsi Nowy Świat koło Poddębic, jego żona Maria z domu Berkowicz i syn Henryk w Zduńskiej Woli. W latach 1927–1933 Max prowadził w Bojanowie hurtownię zboża i mąki, dzierżawiąc jednocześnie młyn parowy w Rawiczu. W 1933 r. wyjechał z rodziną do Leszna, potem do Poznania. Na krótko przed wybuchem wojny zamieszkał w Kaliszu. Tam, jako rezerwista, otrzymał powołanie do polskiej armii i brał udział w kampanii wrześniowej. Po zwolnieniu z obozu jenieckiego został skierowany do łódzkiego getta, gdzie wcześniej osadzono jego żonę i syna. Razem z Henrykiem trafił do obozu KL Auschwitz-Birkenau, a następnie do filii obozu KL Gross-Rosen w Görlitz (APL, Akta m. Bojanowo, sygn. 106, s. 113–114; pismo dyrekcji Państwowego Muzeum Gross-Rosen do D. Czwojdraka, Wałbrzych–Rogoźnica 3.11.2000).

Po zakończeniu wojny razem z synem zamieszkał w Łodzi. Tam otworzył niewielkie przedsiębiorstwo handlowe. W październiku 1945 r. z Bergen-Belsen powróciła jego żona razem z dwiema siostrami. Po tragicznej śmierci syna w marcu 1947 r., zrozpaczony ojciec zapadł na zdrowiu. Zmarł w kwietniu 1950 r. Maria Cender, w związku z wcześniejszym złożeniem wniosku o wyjazd do Izraela, kilka miesięcy po zgonie męża musiała opuścić Polskę. Zamieszkała na osiedlu Ramat Awiw w Tel Awiwie. Zmarła na początku lat 90. XX w. (Listy Pauli Fedrich do D. Czwojdraka, Lüneburg 8.03.1997, Lüneburg, maj 1997).

czytaj więcej
Informacje o obiekcie
Autor/twórca
nieznane
Rodzaj obiektu
fotografia
Czas powstania/datowania
2. ćwierć XX w.
Miejsce powstania
Łódź (województwo łódzkie)
Technika
odbitka fotograficzna
Materiał/tworzywo
papier
Wymiary
wysokość: 8.7 cm, szerokość: 13.7 cm,
Słowa kluczowe
Prawa autorskie
obiekt nie jest objęty ochroną prawa autorskiego
Właściciel
Muzeum Okręgowe w Lesznie
Numer identyfikacyjny
MLI/IP/50