Obiekty

Żydowskie święto Chanuki, często zwane Świętem Świateł, rozpoczyna się 25 dnia miesiąca kislew (listopad–grudzień) i obchodzone jest przez osiem dni. Święto ma pochodzenie pozabiblijne, a jego źródłem są wydarzenia opisane w 1 i 2 Księdze Machabejskiej. Oba teksty, podobnie jak księgi oznaczone numerami 3 i 4, dla Żydów pozostają apokryfami. Zgodnie z tradycją święto upamiętnia wznowienie kultu sprawowanego w Świątyni Jerozolimskiej lub stanowi odwzorowanie ośmiodniowych uroczystości, które towarzyszyły zakończeniu budowy Świątyni przez króla Salomona. Relacja Księgi Machabejskiej łączy także osiem dni trwania Chanuki z ośmioma dniami święta Sukot (Święto Szałasów), których wojownicy machabejscy nie mieli możliwości świętować. W tradycji talmudycznej cały nacisk położono na cud rozmnożenia oliwy i właśnie ta wersja, uzasadniająca zwyczaj palenia świateł przez osiem dni, została przyjęta przez tradycyjny judaizm (A. Unterman, Żydzi. Wiara i życie, Łódź 1989, s. 223–225).

Mosiężna lampka chanukowa z kolekcji Muzeum Okręgowego w Lesznie ma trójkątny, ażurowy zaplecek, wykonany w formie wici roślinnej. Całość zwieńczono palmetą (stylizowanym liściem palmy) i ozdobiono delikatnym, stylizowanym ornamentem roślinno-geometrycznym. Chanukija ma prostokątną, przymocowaną do zaplecka podstawę z ośmioma wgłębieniami na oliwę. Dziewiąty palnik, tzw. szamasz, w kształcie owalnego pojemnika z wylewem, umieszczono w szczycie pod palmetą.

Lampkę zakupiono w 2011 r. od ks. Szczepana Jana Szymandery z Pruśca koło Rogoźna Wielkopolskiego, który nabył ją na aukcji internetowej od mieszkanki Piaseczna. Według ustnego przekazu byłej właścicielki przedmiot pochodził z terenu wschodniej Polski.

Dariusz Czwojdrak