Obiekty

Litografia przedstawia żołnierza na stanowisku karabinu. Pochyla się, wyglądając przez otwór strzelecki. Scena ukazuje realia funkcjonowania w okopach, niskie, ciemne i niewygodne zabudowania, w których żołnierze musieli funkcjonować na co dzień. Symboliczny tytuł litografii może oznaczać ostatni strzał oddany w bitwie lub – w bardziej ponurej interpretacji – ostatni strzał oddany przez przedstawionego żołnierza, zanim sam nie został trafiony kulami.

Leopold Gottlieb urodził się w 1879 r. w Drohobyczu w zasymilowanej żydowskiej rodzinie. Był najmłodszym bratem malarza Maurycego Gottlieba. W latach 1896–1902 studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie w pracowniach Jacka Malczewskiego i Teodora Axentowicza. Był przekonany o wspólnocie sztuk, czego wyrazem było członkostwo w Grupie Pięciu, do której należeli także Wlastimil Hofman, Mieczysław Jakimowicz, Jan Rembowski i Witold Wojtkiewicz. Gottlieb cieszył się coraz większym uznaniem, w 1908 r. dostał propozycję pracy w Szkole Rzemiosł Artystycznych „Becalel” w Jerozolimie. Pracował tam kilka miesięcy, jednak ostatecznie zrezygnował i osiadł w Paryżu. W latach I wojny światowej wstąpił do 1. Pułku Legionów Polskich, gdzie służył jako sanitariusz. Jego talent został dostrzeżony przez mjr. Leona Barbeckiego, który mianował go malarzem wojennym. W 1916 r. Gottlieb został zaproszony do Szwajcarii, gdzie litograf Johann Edwin Wolfsberger zorganizował wystawę o legionach. To właśnie tam powstał album Legiony Polskie. Malarz zmarł w Paryżu w 1934 r.

Teka Legiony Polskie została wydana w Warszawie w 1936 r., zawiera 22 litografie powstałe w Szwajcarii w 1916 r.