W zbiorach Muzeum POLIN znajdują się pamiątki z mieszkań Kazimierza Moszkowskiego i jego brata Wacława Moszkowskiego, ocalałe z wojny, jak również korespondencja rodzinna z czasu końca wojny.
Rodzina Moszkowskich była zamożna i zasymilowana, związana głównie z Warszawą. Aleksander i Perla (Paulina) z d. Luxemburg Moszkowscy mieli czworo dzieci: wspomnianych Wacława, architekta (1881–1944), i Kazimierza, inżyniera, kolekcjonera (1883–1950); Melanię, po mężu Lubicz-Lipską (nie znamy dat życia; ur. prawdopodobnie w latach 80. XIX w.); Antoniego Moszkowskiego, inżyniera (1881–1951), melomana, obracającego się w kręgu artystów, m.in. przyjaciela Artura Rubinsteina, Józefa Hofmana, Nikołaja Medtnera (stąd jego nazwisko powraca np. w korespondencji Karola Szymanowskiego, wydanej w wielotomowej publikacji, lub w różnych wspomnieniach, np. wielokrotnie w „Moich młodych latach” Rubinsteina czy „Wspomnieniach muzyka” Zbigniewa Drzewieckiego, Warszawa 1994; w tych ostatnich znajdujemy informację, że Antoni Moszkowski był protektorem pianisty Władysława Kędry, a także uwagi o rodzinie Moszkowskich, zob. s. 132). Skądinąd Aleksander Moszkowski był kuzynem sławnego kompozytora Maurycego Moszkowskiego (zob. https://culture.pl/pl/tworca/maurycy-moszkowski, dostęp 8.11.2021) i pisarza Alexandra Moszkowskiego (zob. np. https://polona.pl/item/einstein-rzut-oka-na-swiat-jego-mysli-przystepne-rozwazania-o-teorji-wzglednosci-i-o,OTI4OTc5NTY/6/#info:metadata, dostęp 8.11.2021). (Więcej na temat rodziny Moszkowskich, a zwłaszcza na temat Wacława – w nocie do zbioru ubrań galowych Wacława Moszkowskiego).
Ocalałe rodzinne przedmioty z tej kolekcji związane są z dwoma warszawskimi mieszkaniami: przy ul. Śniadeckich 23 – w którym mieszkali Kazimierz i Balbina Moszkowscy, oraz przy ul. Mazowieckiej 4, gdzie mieszkali Wacław i Apolonia Moszkowscy. Gdy Apolonia Moszkowska oraz Kazimierz i Balbina Moszkowscy wrócili do Warszawy w styczniu 1945 r., zastali oba mieszkania zrujnowane i rozszabrowane, w szczególności to przy Mazowieckiej. Ale kilka przedmiotów, uznanych widocznie przez szabrowników za bezwartościowe, ocalało. Skądinąd Kazimierz i Balbina Moszkowscy, którzy przed wojną posiadali kolekcję zabytkowych instrumentów muzycznych, jak również dywanów wyjątkowej wartości, zostali ograbieni przez Niemców już w październiku 1939 r. (na ten temat zob. M. Klarecki, „Wojenne straty prywatnych zbiorów artystycznych i kolekcji mieszkańców Warszawy”, The Warsaw Institute Review, 2017, https://warsawinstitute.org/pl/wojenne-straty-prywatnych-zbiorow-artystycznych-i-kolekcji-mieszkancow-warszawy/, dostęp 8.11.2021).
Apolonia Moszkowska zamieszkała najpierw przy ul. Staszica 18 – dostała tam kwaterunek; utrzymywała się z okazjonalnego szycia. Kiedy Kazimierz i Balbina Moszkowscy wyjechali za granicę, w ich mieszkaniu przy Śniadeckich zamieszkała bratanica Kazimierza, córka Apolonii i Wacława Moszkowskich, Aleksandra Sawicka z mężem – na przełomie lat 40. i 50. wrócili z Francji, gdzie przebywali po wyzwoleniu z obozów na terenie Niemiec. Po kilku latach ostatecznie na ul. Śniadeckich zamieszkała Apolonia Moszkowska. Pod tym adresem właśnie przechowywane były nieliczne przedmioty ocalałe z obu rodzinnych mieszkań przy Śniadeckich i Mazowieckiej – traktowane jako pamiątki, ale zapewne część z nich została sprzedana w trudnych pod względem materialnym czasach.
Przemysław Kaniecki