Pokrowce na tałes (wymowa popularna wśród Żydów aszkenazyjskich, z hebr. talit). Tałes to czworokątny szal modlitewny, którego najważniejszą częścią są tzw. cicit, frędzle przywiązane do czterech rogów tałesu, bez których straciłby on na swoim znaczeniu. Cicit pełnią rolę przypomnienia o przykazaniach nadanych Żydom przez Boga. Tałes zakładany jest w czasie porannej modlitwy (szacharit), podczas której przykrywa się głowę jego fragmentem, co symbolizuje bycie pod ochroną Tory i oddanie się woli Bożej. Zwyczaj noszenia tałesu wywodzi się z biblijnego przykazania: „Niech sobie zrobią frędzle na skrajach swoich szat..., gdy na nie spojrzycie, przypomnicie sobie wszystkie przykazania Pana, aby je wypełnić” (Lb 15, 38-39).
Zwyczaj ten, oprócz walorów praktycznych (szal modlitewny lepiej układał się na ramionach), prawdopodobnie miał też wartość duchową, której znaczenie można znaleźć w metaforach biblijnych:
„Włoży ci wieniec wdzięczny na głowę, obdarzy zaszczytną koroną.” (Prz 4, 9);
„W owym dniu Pan Zastępów będzie koroną chwały i ozdobnym diademem dla reszty swego ludu.” (Iz 28, 5);
„Będziesz prześliczną koroną w rękach Pana, królewskim diademem w dłoni twego Boga.” (Iz 62, 3).
Należy jednak pamiętać, że w starożytności noszenie stroju było powszechne w męskiej modzie. Żydom religijnego znaczenia do stroju dodawały cicit na końcu szala. Dopiero w czasach diaspory tałes stał się stałym elementem stroju religijnego.
Potwierdzenie wagi i znaczenia tałesu dla Żydów znajdujemy w powieści Israela J. Singera „Josie Kałb” (Warszawa 1934, s. 148): „Żydzi przybyli z daleka na jarmark, proszą u miejscowych mieszkańców o tałesy i tefilim do nabożeństwa (...).
Wiedzcie na przyszłość (...), że Żydowi nie wolno udawać się w drogę bez tałesu i tefilim (...).
Warto wiedzieć, że symboliką kolorów tałesu inspirowany jest wzór flagi państwa Izrael.
Współcześnie wiele gmin z nurtu judaizmu postępowego dopuszcza możliwość noszenia tałesu również przez kobiety, jednakże większość ortodoksyjnych uczonych nie popiera tego typu praktyk.
Zachęcamy do zapoznania się z krótką historią stroju żydowskiego w kontekście zasad religijnych na stronie Wirtualnego Sztetla: (https://sztetl.org.pl/pl/slownik/stroj-zydowski, data dostępu: 06.09.2021).
NR
